Swientie
 swientietikk’n

Ik zei het al eerder. Zodra het woord Friesland valt, heb ik geen weerstand. En dit biggetje zit ook weer vlakbij Oldeholtpade, waar ik als kind zo betoverd werd door het boerenleven. Ook weer een cadeaubig. Hoeveel varkens wonen hier nu inmiddels? Even tellen: Billie Bofkont, Mannetje Bromsnor, Vrouw Vos en Aagje en oh wat doet dat er ook eigenlijk toe. Is er nog plaats? In mijn hart zeker. En qua ruimte? Ook wel. Wat is dan het bezwaar?

Dat het dweilen met de kraan open is. Dat ik moet stoppen met andermans problemen op te lossen. Maar het is een biggetje uit de bio-industrie. Waar moet ze anders heen? Naar de slacht natuurlijk. En zou het voor Juffrouw Loes niet veel beter zijn om op te groeien met een varkentje van haar eigen leeftijd? Hoe vaak ik deze riedel al niet in mijn hoofd heb afgedraaid. En iedere keer opnieuw redeneer ik tot het punt waarop ik dan toch weer ja zeg.

Omdat het meisje dat de big cadeau kreeg zelf geen vervoer heeft, rijden we op een warme zaterdagavond in mei een Friese woonwijk in.

Achter het huis staan wat jongens en meiden te roken en te lachen. Een roze big schiet heen en weer het plaatsje over. ‘Niet pakken!’ roep ik snel, want een paar jongens maken aanstalten om haar te vangen en dat is geen goed plan. Altijd een raar moment. Je komt op verzoek op andermans terrein, maar dan krijg je blikken van mens-waar-bemoei-je-je-mee-dit-is-wel-onze-big-ja? En tegelijkertijd is het wel de bedoeling dat ik ze van hun probleem – deze big – kom verlossen.

Zíj hebben dat meisje met die big opgezadeld, dat zie ik meteen. Lachuh! Wat nu? Een preek van nooit meer doen, nou nee. Laat ik maar snel weer huiswaarts keren, dat lijkt me het beste. Ik heb een drukke workshop achter de rug en morgen weer een. Als we met het biggetje in de mand weglopen, wijst het meisje nog even naar het omgeploegde bordertje: ‘Alle bloemen weg.’ Ja vertel mij wat.

Op de terugweg komt de naam Swientie in me op. Die gasten van daarnet deden me denken aan het swientietikk’n, zomer 2004, ergens in een Fries weiland. De Dierenbeschermig wilde het verbieden. De Leeuwarder Courant belde. Wat of ik er van vond. Nou, het leek me geen pretje voor het varken om door een stel bezopen kerels opgejaagd te worden. Maar ik wilde het eerst met eigen ogen gaan zien.

‘Beschermvrouwe van Boerderijdieren Dafne Westerhof zaterdag naar swientietikk’n,’ kondigde de krant aan. Hadden ze dat maar niet gedaan. Iedereen staart ons vijandig aan. Niet een paar jongens, nee het hele dorp. Ze proberen ons rietbusje de plomp in te duwen. Dit is niet leuk meer. De verslaggever van de krant durft het weiland niet mee in.

Met bonkend hart lopen we naar de modderpoel. Swientietikk’n blijkt onderhevig aan stricte spelregels. Geen dronken mannen, geen harde muziek en het varken staat ontspannen te wroeten, terwijl de geblinddoekte mannen gedesoriënteerd in de blubber liggen te spartelen. Ik vraag de microfoon. Schal over het weiland dat ik ieder slachtvarken zo’n middag als deze gun. Eerst een middagje modder en dan pas naar de slacht.

Dat lot wacht dit varken – ‘s ochtends uit de bio- industrie opgehaald – dezelfde avond ook. Zal ik het vragen? Ik prijs de organisatie de hemel in en stel dan de hamvraag: ‘Staat u mij toe dit varken te kopen.’ Het antwoord is nee. Ik heb de microfoon gekregen en dat is al heel wat. Maar dat varken, nee. Die gaat gewoon naar de slacht.